درباره گیاه گل شمعدانی

✅ معرفی گل شمعدانی :

پرورش گل شمعدانی نیازمند آگاهی از نحوه و زمان آبیاری، شرایط رطوبت، نور ، گرما و همچنین آگاهی از نحوه تکثیر و نیز آشنایی با آفات و بیماری های این گیاه است در این مطلب گلکده ایران زمین تمام نکات درباره نگهداری هر چه بهتر شمعدانی را ذکر کرده است و همچنین میتوانید با انواع شمعدانی آشنا شوید. پرورش گل شمعدانی در منزل و آپارتمان ها دارای نکات ساده و بسیار مهمی است که با رعایت این مراحل میتوان یکی از خاطره انگیزترین گل ها را به خوبی در منزل خود پرورش داد. گل شمعدانی در زبان علمی Pelargonium spp نام دارد. خاستگاه این گیاه آفریقای جنوبی است. گیاه شمعدانی سرده گیاهان گلدار است و از گیاهان چند ساله علفی است که ساقه آن کمی محکم می شود؛ اما دارای استقامت کمی است و شکنندگی دارد. برگ های این گیاه به صورت منفرد و تکی هست که اغلب گوشوارک دارند و پهنک برگ های آنها منقسم است. دارای بریدگی های بسیار می باشند و برگ های آن پنجه ای و دارای کرک های اسانس دار و غده ای هستند. گلبرگ های جلویی از دیگر گلبرگ ها رشد بیشتری دارند.

انواع گل شمعدانی : شمعدانی حرامزاده ، شمعدانی سفید ، شمعدانی بهار هلویی ، شمعدانی نقره ای ، شمعدانی ترمه ای ، شمعدانی اژدر ، شمعدانی پیچ روسی ، شمعدانی عطری

✅ نور مناسب گل شمعدانی :گل شمعدانی نسبت به نور بسیار واکنش میدهد به طوری که نیاز به آفتاب مستقیم دارد و نور آفتاب گلدهی گیاه را بیشتر میکند. اما آفتاب بسیار شدید هم باعث سوختن گل میشود. پس نیاز است کمی سایه هم برای گل در نظر گرفته شود. در زمستان گلدهی کم شده اما میتوان با نور مصنوعی گلدهی در زمستان را افزایش داد.

درباره گیاه گل شمعدانی

✅ دمای مناسب گیاه شمعدانی :

شمعدانی ها در گستره دمایی بین ۱۰ تا ۲۵ درجه را ترجیح می دهند. اما بسته به نوع شمعدانی و نوع تکثیر آن گستره دمایی گلدهی تغییر میکند. شمعدانی عطری در دمای ۵ تا ۱۰ درجه گلدهی و رشد بیشتری دارد. در صورتی که بخواهید از رشد سریع گل جلو گیری کنید میتوانید دما را بالا تا ۱۷ یا ۲۰ درجه بالا برده و از رشد طولی جلوگیری کنید.
در زمستان ها و شب های پاییزی که هوا خنک است؛ بهتر است شمعدانی را به خانه آورده و در گلخانه نگهداری کنید.

✅ میزان رطوبت گل شمعدانی :

حتما دیده اید که گل های شمعدانی کمتر در خانه های شمالی دیده می شوند و بیشتر افرادی که در مناطق معتدل و خشک هستند می توانند گلدان هایی زیبا از شمعدانی داشته باشند. علت آن نیز این است که رطوبت زیاد برای شمعدانی ها مخصوصا غنچه های گل آن مناسب نیست. بنابراین نه در شهرهای مرطوب و نه در گلخانه ها نباید از آن ها مراقبت کرد. به خصوص زمانی که به فصل گلدهی آن ها نزدیک می شویم. بهترین طریقه و نحوه نگهداری از گیاه شمعدانی در ساختمان نیز به این صورت است که ساعاتی از روز پنجره را باز بگذارید تا رطوبت اضافی از ساختمان خارج شود.

✅ نحوه آبیاری گل شمعدانی :

به طور کلی باید به یاد داشته باشید شمعدانی جزء گیاهان آپارتمانی است که از آبیاری زیاد خوشش نمی آید و باعث آسیب به ریشه های آن می شود. علاوه بر این آب بیش از حد باعث شل شدن برگ ها و بیمار شدن شمعدانی می شود. بنابراین بهترین طریقه و طرز نگهداری و آبیاری گل های شمعدانی در حیاط خانه و باغچه منزل به این صورت است که بگذارید خاک باغچه خشک شود و آبیاری را مجددا انجام دهید. اگر در گلدان و در باغچه های آپارتمانی از آن مراقبت می کنید نیز خاک گلدان را قبل از آبیاری چک کنید و اگر خشک بود به آن آب دهید. به یاد داشته باشید میزان آبیاری در زمستان بسیار کم است.

✅ خاک مناسب گیاه شمعدانی :

خاکی برای شمعدانی مناسب است که کمی سنگین باشد این خاک را اگر متشکل از ده قسمت در نظر بگیرید باید شامل : دو قسمت خاک برگ، چهار قسمت خاک باغچه ، دو قسمت کود گاوی پوسیده و دو قسمت شن باشد. در مناطقی که تابستان های خیلی گرم دارد توصیه می شود که نیمی از خاک گلدان را از تورب استفاده کنند تا رطوبت را حفظ کند. pH مناسب برای شمعدانی حدودا ۶٫۵ است در صورتی که مقدار تورب یا خاک برگ زیاد باشد؛ به علت اسیدی شدن خاک از رشد شمعدانی کاسته می شود.

✅ کود دهی گیاه شمعدانی :

همه گل ها و گیاهانی که گل دارند برای رشد و تقویت خود به کودهای شیمیایی نیاز دارند. شمعدانی ها نیز از این مورد مستثنا نیستند. طریقه و شیوه مراقبت و نگهداری از گل شمعدانی در آپارتمان به این صورت است که در بهار و تابستان که این گل ها به اوج رشد خود و گلدهی می رسند به آن ها به میزان لازم کود بدهیم. این کود باید محلول در آب بوده و زیاد از حد نباشد. چرا که کود زیاد باعث سوختن و آسیب دیدگی برگ ها شود. در میان کودها می توانیم از کودهای مخصوص گلدهی و کود کلات آهن استفاده کنیم.

✅ نحوه تکثیر گیاه شمعدانی :

تکثیر شمعدانی معمولا به دو روش 1. کاشت بذر 2. قلمه زدن انجام می شود که روش قلمه زدن شمعدانی بسیار ساده تر و متداول تر است. تکثیر شمعدانی بسیار ساده اما پر نکته است و جزئیاتی مانند زمان قلمه زدن شمعدانی ( بهار تا اواسط پاییز ) و طریقه نگهداری از قلمه ها و بذر ها، برای داشتن گیاهی جدید و زیبا تاثیر بسزایی دارد. در ابتدا با روش قلمه زدن شمعدانی آشنا می‌شویم :

1. قلمه زدن شمعدانی :
گام اول : برای تکثیر شمعدانی به این روش از ساقه های سبز اصلی و چوب مانند شمعدانی استفاده میکنیم. در ابتدا قلمه های با اندازه های حدود 8-12 سانتیمتر دارای 2 یا 3 گره را از گیاه اصلی جدا میکنیم. توجه داشته باشید که حتما اینکار را با چاقوی تیز و یا قیچی باغبانی انجام دهید.

گام دوم : بعد از بریدن قلمه، همه‌ برگ‌ها و شاخه های اضافی روی آن را حذف میکنیم به طوری که تا 5 سانتی متر فقط ساقه بماند. برگ های موجود در انتهای قلمه را نگه میداریم و اگر برگی در بین آنها وجود دارد که بریده شده است و یا ظاهری بیمار دارد را نیز حذف می‌کنیم.

گام سوم : برای گرفتن نتیجه بهتر و سریعتر می توانید انتهای ساقه را درون هورمون ریشه زایی فرو کنید. این هورمون هم سرعت ریشه زایی را بالا می‌برد و هم آلودگی های بعد از قرار گرفتن ساقه در خاک، که ممکن است باعث بیماری قلمه شمعدانی بشود را کاهش می‌دهد.

گام چهارم : قلمه ها را میتوان در خاک و کود آماده و یا مخلوط کوکوپیت و پرلیت کاشت. بعد از کاشتن قلمه ها، آنها را به مدت یک هفته در محیطی نیمه تاریک نگهداری کنید تا انرژی گیاه به جای رشد برگ، محدود به ریشه زایی شود. بعد از طی این مدت قلمه را به مکانی پرنور، مانند کنار پنجره منتقل کنید.

گام پنجم : برای حفظ رطوبت گیاه، راههای زیادی وجود دارد و یکی از این راهها کشیدن یک کیسه پلاستیکی روشن بر روی گلدان است. توجه داشته باشید که در این مدت، قلمه‌ها را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهید و سعی کنید بستر کاشت مرطوب باشد.

گام ششم : اگر از نایلون بر روی قلمه ها استفاده کرده‌اید باید توجه داشته باشید که در صورت وجود نداشتن تهویه مناسب، قلمه ها کپک خواهند زد. پس یا روی نایلون سوراخ های ریزی ایجاد کنید که هوا جریان داشته باشد و یا هر روز نایلون را از روی آنها بردارید تا قلمه‌ها هوا بخورند.

گام هفتم : در بهترین شرایط 3 الی 4 هفته و در بدترین شرایط 6 الی 8 هفته، ریشه دهی قلمه ها زمان می‌برد. اگر تکثیر را از اواسط بهار آغاز کرده باشید، بعد از ریشه دهی قلمه، هوا رو به گرمی می‌رود فصل رشد آنها آغاز می‌شود. در این زمان بهتر است یک گلدان برای قرار دادن قلمه ها در نظر بگیرید. بعد از قرار دادن آنها در گلدان اصلی، قلمه را سرزنی کنید تا گیاه به رشد شاخه های جانبی تشویق شود و گلدانتان پر شود. در صورت مهیا بودن همه‌ی شرایط، بعد از چند هفته شما یک گلدان شمعدانی زیبا و پر خواهید داشت.

2. روش تکثیر شمعدانی با بذر :
گام اول : در ابتدا سوراخ‌هایی با عمق حدود نیم سانتیمتر و با قطری دو برابر قطر بذر روی خاک ایجاد میکنیم. از خاک کوکوپیت یا ترکیب پیت ماس استفاده میکنیم. بذر را درون سوراخ ها گذاشته و روی آن خاک میریزیم و سپس روی آن را به آرامی با آب پاش مرطوب کرده و با نایلون می پوشانیم و در دمای 20 درجه قرار میدهیم.

گام دوم : در این مرحله باید بسیار مراقب باشید که گیاه کپک نزند برای جلوگیری از این مشکل هر چند وقت یکبار هوادهی را انجام دهید.

گام سوم : مدت 3 الی 7 روز زمان می‌برد تا بذرها جوانه زنی کنند و در این مدت باید توجه کرد که هر موقع خاک خشک شد با اسپری خاک را مرطوب کرد.

گام چهارم : زمانی که جوانه ها برگدار شدند روی نایلون یک سوراخ ایجاد کرده و در محلی نورگیر با نور غیر مستقیم قرار میدهیم. بعد از یک هفته سوراخ دیگری ایجاد کرده و این کار را انقدر در طول زمان انجام میدهیم تا گیاه به هوای بیرون عادت کند. بعد از چند هفته گلدان ها حاوی ساقه ها و برگهای زیبای شمعدانی خواهد شد و می‌توانید از این گل زیبا نهایت لذت را ببرید.

✅ تعویض گلدان گیاه شمعدانی :

بهترین گلدانی که می توانید برای نگهداری از گل شمعدانی استفاده کنید، گلدان های سفالی است که ته آن نیز سوراخ هایی برای خروج آب ایجاد شده باشد. اندازه گلدان نیز باید کاملا اندازه ریشه باشد. بهترین زمان تعویض آن نیز زمانی است که ریشه ها کاملا رشد کرده اند و از زیر گلدان بیرون زده اند یا گلدان را شکسته اند. زودتر از آن به هیچ عنوان دست به تعویض گلدان نزنید.

✅ نحوه هرس گیاه شمعدانی :

در میان گل ها و گیاهان آپارتمانی، شمعدانی ها از جمله گیاهانی هستند که نیاز به هرس زیاد دارند. بنابراین هنگام نگهداری و مراقبت از شمعدانی ها باید هر 6 ماه یکبار برگ ها را هرس کنیم تا گیاه بتواند برگ های تازه بدهد و رشد خوبی داشته باشد. زمان هرس نیز نباید گلدان گل داشته باشد. بنابراین اواخر زمستان و اواسط تابستان نیز بهترین زمان برای انجام این کار است. گاهی نیز لازم است کمی از سر ساقه اصلی را کوتاه کنیم تا برگ های جدید شروع به جوانه زنی کنند.

✅ مشکلات و بیماری گیاه شمعدانی :

در زیر برخی از مشکلاتی که میتونه برای گیاه شما پیش بیاد رو مطرح میکنیم :

پوسیدگی ریشه : پوسیدگی ریشه یکی از مشکلاتی است که ممکن است زیاد اتفاق بیافتد و دلیل آن آبیاری زیاد، اکسیژن کم و آبشویی بیش از حد و هم چنین زیاد شدن نمک های محلول در آب است.

علت زرد شدن برگ های شمعدانی چیست؟ : دلایل مختلفی دارد که از عوامل شایع آن میتوان به آبیاری زیاد یا کمبود آب، خشکی بیش از حد و شرایط جوی نامناسب و یا کمبود نور اشاره کرد .

سیاه شدن سرشاخه های شمعدانی : حاصل یخ زدگی و سرمای زیاد است. با انتقال گل به مکانی سر پوشیده و گرمتر از سیاه شدن سر شاخه ها جلوگیری کنید.

علت قرمز شدن برگ شمعدانی : حاصل کمبود فسفر است. در هوای سرد فسفر موجود در خاک به حالت نامحلول وجود دارد و گیاه نمی تواند از آن استفاده کند.

علت ریزش گل ها در شمعدانی چیست؟ : تغییرات ناگهانی هوا مانند گرم و خشک شدن زیاد و یا سردی هوا موجب ریختن گل ها می شود.

✅ آفات گیاه شمعدانی :

۱. زنگ شمعدانی : بر روی سطح بالایی برگ لکه های کوچک زرد رنگ و دایره ای شکلی تشکیل می شود. به تدریج در سطح زیرین برگها، منطبق با لکه های زرد رویی برگ، جوشهایی حاوی اسپورهای پودری قارچ به رنگ قهوه ای تیره تشکیل می گردد. این جوشها بر روی یک حلقه متحدالمرکزی در سطح زیرین برگ شکل می گیرند. برگها به تدریج زرد و قسمت وسیعی از آنها خشکیده و می میرند. سمپاشی با سموم قارچ کش نظیر پروپیکونازول (تیلت) و یا تری فورین در کنترل بیماری مؤثر است.

۲. گال برگ : عامل ایجاد کننده گال برگ نوعی باکتری می باشد. در برگها تولید تاول کرده و برگها را بشکل گل کلم در می آورد و باعث فساد برگها در نزدیک خاک و ریزش آنها می شود. این بیماری غیر قابل درمان بوده و باید بوته های مبتلا را از بین برد.

3. انواع بیماریهای ویروسی : بیماری های ویروسی توسط حشرات مکنده ( شته ها ، زنجره ها ) و یا ابزارهای باغبانی ( قیچی ، چاقو و بیلچه ) منتقل می شوند و معمولا بدون درمان میباشند. در بیماریهای ویروسی روی برگها رگ های بی رنگی آشکار می گردند و در آخرین مرحله زیان، بیماری همراه با پیچیدگی برگ می باشد. اگر برگ را مقابل آفتاب نگاه داشته و به آن نگاه کنیم سلولهای مرده در برگ مشاهده میشود. متاسفانه تشخیص این بیماری در مراحل اولیه بسیار مشکل است و زمانی آثار و علائم آن آشکار میشود که درمانی به غیر از کندن و سوزانیدن ندارد. برای پیشگیری از بیماریهای ویروسی در مرحله اول باید حشرات ناقل ( شته ها ، زنجره ها ) را نابود کرد و در مرحله دوم وسائل و ابزار باغبانی را هنگام قلمه زدن ضدعفونی کرد.

✅ سوالات رایج درباره گیاه شمعدانی :